A9 Het fluitend Ventiel

 

 

Fluiten hebben ze niet gedaan, in Lille, onze Rode Duivels na het laatste fluitsignaal tegen Wales. Voor deze gouden generatie voetballers begon de stilte, was het lawaai en haantjesgedrag voorbij. Hoogmoed komt voor de bal in dit geval; ’t rijmt nog ook, maar dat is toeval. De coach, natuurlijk, wie anders treft schuld. Het gesjoemel bij de voetbalbond wordt of is vergeten bij de massa.

Filiep toch

Niet dat ik zo’n voetbalfanaat ben, ik heb het meer voor basket, maar een stukje uit “ De Standaard” van 2 en 3 juli 2016 van Filiep Joos, voetbalcommentator voor de “VRT” en “Play Sports” wil ik jullie niet onthouden . Joos schrijft wekelijks een column op zaterdag in die krant.

“Het verschil in fysieke en mentale frisheid tussen IJsland en Engeland was schrikbarend groot. De Engelsen zwalpten over de grasmat als waren ze chronische astmalijders, zonder puffer de Himalaya opgejaagd door de productieploeg van A breathtaking view, de nieuwste tv-reality, kijkcijferhit over het Kanaal. Aanvoerder Rooney liep wel, maar alleen rood aan. Van sherpa Roy Hodgson kwam al helemaal geen hulp. Wie ooit een alzheimerpatiënt heeft verzorgd, herkende de blik: Hodgson keek naar het veld en probeerde zich wanhopig te herinneren wat nu ook weer de bedoeling was van wat zich voor zijn ogen voltrok, dat vreemde spel waarin mannen achter een, allez, een verdomme, ik zou het duizend keer zeggen, een… een…Een bal , Roy.”

De titel van zijn column die dag was : “ Die gore klerezooi”. www.standaard.be, om na te lezen, mocht je willen.

Oh, eigenlijk is Filiep Joos een capabel commentator en waarschijnlijk een aimabel mens. Maar ik vrees dat hij over Jongdementie en alzheimer weinig weet. Grappig bedoeld, maar toch. Filiep kom eens naar “Het Ventiel”, dan bestaat de kans dat je weliswaar hetzelfde zal schrijven maar iets anders geformuleerd. Benieuwd wat hij over onze Rode Duiveltjes verder zal schrijven. Wat me echter wel opviel is de zinssnede “ herkende de blik”, misschien heeft hij toch wat ervaring met Dementie?

Leve Eddy

À propos, herinner je je nog het stuk over Eddy? Eddy in de rolstoel met pet ( klakke), zonnebril en zachte handen? Wel die Eddy heb ik zien dansen. Neen ik had niet te veel Westmalle genuttigd, eigenlijk geen die dag. Schitterend mooi was dat. Leve Eddy. Hij werd trouwens 60 jaar onlangs, binnenkort koffietafel voor hem. En een kleine 10 jaar lijdt hij aan Jongdementie. Verjaardagswensen kan je via Het Ventiel  www.hetventiel.be of deze blog aan Eddy overmaken. Doe het massaal a.u.b., hij verdient het. En zijn partner ook. Op het zomerfeest van “ Het Ventiel” heb ik Eddy, en niet alleen hem, zien dansen. Onder de kundige organisatie van Pico della Mirandola Gudrun en familie ontstond een gezellige, zomerse en hopelijk jaarlijkse barbecue. Een hartelijk woord van dank trouwens aan de jonge mensen die zich zo onvoorwaardelijk hebben ingezet om dit mogelijk te maken. Het lijkt vrij normaal dat je wordt bediend op zo’n zomerfeest. Geloof me, dat is niet zo; als je vrijwilligers zoekt is het soms terugvallen op de drie “effen”, FFF, friends, fools and family.

Wat is een “warande” heb ik me afgevraagd? Google geeft antwoord :

Een warande is de naam die in de lage landen gebruikt werd voor een besloten jachtterrein, doorgaans eigendom van voorname families. De naam komt al in de middeleeuwen voor, doch ook daarna werden nog vele warandes aangelegd. Warandes waren er in meerdere types, zoals de konijnenwarande, waar gejaagd kon worden op konijnen.

Een vrije warande was een niet-afgesloten terrein waarop de rechthebbenden van het recht op vrije warande (een onderdeel van het feodale jachtrecht) konden jagen met uitsluiting van anderen. Dit recht kon in handen zijn van andere personen dan de eigenaars van het terrein.

 

In Ingelmunster is er ook één, een” vrije en sociale” warande dan. Bedankt buddy Eddy om je infrastructuur ter beschikking te stellen voor Het Ventiel. Nen dikke merci van ons allen.

Er dan was er zomerfeest

Ook de zanger-synthesizer-muzikant-met-de-mij- onbekende naam : dank je wel voor de muzikale omlijsting. Ik bezorgde je een Duvel tijdens je optreden; heb je van de waterfles verlost. De dankbaarheid in zijn muzikale ogen was groot, ondanks de Duitse tekst “ Michaëla aha”. Duitse schlagers dus en als je A1 leest…juist mijn allergie. De tekst kende ik nog en zong inwendig luidop mee : du bisst alles für mich den ich liebe nur dich Michaela aha. Du bist mein Sonnenschein las mich nie mehr allein….Wie zong dát ook weer? Bata Illic, leert me het World Wide Web. 1972; verdekke toen  was ik 13 jaar. Bata Illic, klinkt net zo Duits als Mario Gomez ( sommigen bij de VRT maken daar Gömez van…een Umlaut verschil maakt van hem wel zeer snel een Teutoon…wir schaffen das….). 1972 : toen was Gauchy -Schwarz en Jongdementie nog ver van mij af.

BBQ dus met kip, warme beenhesp, “ribbekes” verschillende soorten groenten…kortom het hele program. Aperitief vooraf, witte en rode wijn. Allemaal mogelijk door sponsors en mensen die zich inzetten. De blonde mevrouw ( Rita?) die voor nogal wat ingrediënten zorgde ( haar naam ben ik kwijt, ik zit dus niet voor niets bij Het Ventiel) had een slogan :” een nee heb ik, een ja kan ik krijgen”.  En verder niet te vergeten : iedereen die zich belangeloos inzet voor “Het Ventiel” en alle sponsors groot en klein. Kortom,  iedereen die zich inzet om de soupapkes van Het Ventiel een twinkeling in de ogen te bezorgen, om hun leven aangenamer te maken, afwisseling en sociaal contact te bezorgen opdat deze mensen zich weer aanvaard zouden voelen en aldus weer een doel in het leven mogen hebben. Ik zal me niet aan de lijst wagen, ze zijn met velen, gelukkig, meer mag ook…Niets is dankbaarder dan de twinkeling in de ogen van diegenen die door deze ziekte zijn getroffen. Eddy heb ik vóór het dansen zelfs zien glimlachen en niet zo’n kleine glimlach ook. De eerste keer dat ik Eddy zag, net voor ik deze blog begon te schrijven, voor A1 dus, achtte ik de kans dat Eddy kon glimlachen kleiner of gelijk aan nul. Weer mis dus, ik lijk wel te schrijven over een onderwerp waar ik de ballen van snap. Ook dat is een kunst nietwaar? Ach onwetendheid zorgt voor een onbevangen benadering, niet? Zou iemand Eddy’s glimlach op foto hebben? Een mooi beeld anders om hier in te voegen, mits toestemming uiteraard.

Jongdementie en proevertjes

Blijkt dat je pijngrens verandert als je aan Jongdementie lijdt. Patrick leerde me dat hij bij het vullen of navullen van zijn haard niet voelt wanneer hij zijn huid schroeit of erger nog, verbrandt. Eddy kan het niet meer zeggen mocht hij ergens pijn hebben. Wat gebeurt er bij tandpijn? Ik wil er niet aan denken. De karakterverandering heb ik in A8 al aangehaald. Ook remmingen vallen weg; in Colruyt staan soms hapjes of snoepjes, “proevertjes” dat we zeggen. Het kan dat een Jongdementie patiënt deze meeneemt, allemaal. Dat je dan vreemd wordt aangekeken lijkt me voor de hand liggend. Normen en waarden overheersen, soms toch, in onze maatschappij. Maar je kan er als Jongdementiepatient niets aan doen, voor jezelf is het normaal. Ah, zelf heb ik ook onlangs chokotoffs geproefd. Drie. Els bekende dat ze er vijf proefde. Dat zal wel gewoon gulzigheid zijn zeker? Laat het ons hopen….

“Op zicht scheelt er niets aan ons” zegt Patrick. Zoals iemand opmerkte : “ je hebt de verpakking nog, maar niet meer de, vroegere, inhoud”. Je vrienden vallen weg, niet omdat je vrienden zelf wegblijven, maar omdat je karakter, je eigen inzichten, zo zijn veranderd dat het eigenlijk voor jezelf geen vrienden meer zijn. Zo, begrijp dit maar eens als buitenstaander. Gauchy-Schwarz is een makkie tegen dit complex ziektebeeld. Er is geen handleiding bij deze nieuwe ik. Vrienden worden buddy om hun vriend niet te verliezen die eigenlijk hun vriend niet meer wil of kan zijn.

Daarnaast vervagen smaken, als je al niet je ruimtelijk inzicht kwijt bent of iets ziet wat anderen niet zien. Je bent je vroegere zelf kwijt, voorgoed. Für immer und ewig. Vroeger was je handig, nu niet meer, vroeger was je goedlachs, nu wordt je chagrijnig genoemd. Ah ik zou ook lastig chagrijnig en opstandig worden als ik me verbrand aan de haard zonder ik het voel, een appel niet meer naar de vroegere appel smaakt. Uit een getuigenis, letterlijk opgeschreven en hier weergegeven : “ je echtgenote is weg op boodschap. Je belt ze mobiel maar ze neemt niet op, omdat ze aan de kassa staat of om wat voor reden dan ook. Op zich is dit geen probleem, bij ons slaat de angst toe, je redelijkheid verdwijnt compleet, je bent niet meer voor rede vatbaar, je zou ongelukken doen. Nu heb ik dit onder controle, denk ik, maar het kan ook zijn dat ik het me minder realiseer door het voortschrijden van de ziekte.”

Dát is een hele boterham om over na te denken als buitenstaander. In Brugge staat, nu weer, op het Bargehuis : “ Als je weggaat kom je dan weer terug? Als ik terugkom, ben je er dan?” van Robert Ritmeester. Kwam spontaan in mijn herinnering op na ( zie A8) mijn bezoek aan Brugge. www.brugge.be  Maar één van de verschrikkelijkste zinnen die ik in een getuigenis heb gehoord ( samen met die uit A8 “ Ik ben niet tevreden met hetgeen ik geworden ben”) is “ best dat ik een jaar geleden niet wist wat ik vandaag kan”. Denk daar maar eens over na, ik heb er haast twee weken over gedaan om het te begrijpen, voor zover dat al kan, dat begrijpen bedoel ik dan. De uitspraak heb ik letterlijk opgeschreven en eerst dacht ik :” de tijden kloppen niet”. Nee natuurlijk lijken de tijden grammaticaal niet te kloppen, na een jaar zit je haast in een andere dimensie dus de tijden kloppen perfect. Deze zin geeft, hoe tegenstrijdig ze ook moge klinken, zeer goed het ziektebeeld weer. Een jaar geleden en vandaag : wat dit betekent voor de directe omgeving van een mens met Jongdementie wil en kan ik niet eens opschrijven. Dit is voor later; ik vrees voor véél later.

Maarten Luther

Na een dagje Buddy zit mijn hoofd soms vol. Is dat vermoeiend, en daarmee bedoel ik het buddy zijn, niet het “volzittenvanmijnhoofd”. Neen, niet vermoeiend, eerder intensief: je moet verwerken, analyseren, opslaan, ageren…ach ik ben nog jong in dit vak! Dát heb ik dan met de mensen van Het Ventiel gemeenschappelijk : mijn hoofd zit vol. Het grote verschil is evenwel dat mijn hersenen vrij snel de overvloed aan indrukken, geuren, kleuren en geluiden kunnen wegfilteren, bij mijn Ventiel-kameraden lukt dat niet meer of verloopt dat proces toch heel wat trager. De verschillende indrukken veroorzaken een soort file aan opslaggegevens, de harde schijf raakt niet vol,  ze draait gewoon niet meer, de afvoer zit verstopt en dit veroorzaakt een soort hoofdpijn. Perfect omschreven is dit niet, ik ken het gevoel niet, enkel van “horen zeggen”. Ik ben er te beperkt voor, mijn hersencapaciteit kan dit niet omvatten. Valt het wel te begrijpen? Moeilijk denk ik, aanvaarden: nog moeilijker. Ah, Maarten Luther gooide ook zijn inktpot naar de duivel toen deze hem trachtte te beletten om de Bijbel in het Duits te vertalen. Zou hij misschien…iets zien wat anderen niet zien? Ah neen waarschijnlijk niet!  In elk geval zorgde deze Bijbelvertaling ervoor dat er een eenheid ontstond in de Duitse taal. Noord begreep Zuid niet, West verschilde in accent van Oost en geloof me het West-Vlaams klinkt beschaafd tegen het dialect uit Saksen of erger, het koeterwaals uit Beieren. “Freistaat Bayern”, niet te vergeten. Staat op grote borden langs de weg als je de streek binnenrijdt. Kwatongen beweren dat de Beierse deelregering  ieder jaar moeten stemmen om bij Deutschland te blijven. Eén ding kan ik je meegeven : rammelen in Saksen is nu niet wat je denkt eronder te verstaan. Als een Saks tegen je zegt “ ich habe die ganze Nacht gerammeld” begin dan niet te glimlachen; de brave man wil enkel zeggen dat hij haastig en gehaast de hele nacht heeft doorgewerkt!

Texture is geen ex-of enclave

Immanuel Kant, de gekende filosoof, gaf les aan de toen befaamde universiteit van Koningsbergen,( nu Kaliningrad, een exclave van Rusland en mooie stad; net als Baale-Hertog een enclave van ons België is, let op het verschil)  waar hij ook geboren werd. Iets wat ik van Kant heb onthouden ( en dat is bitter weinig want de man is niet gemakkelijk te begrijpen) is : “ vrijheid als basis van handel”. Dat zou je niet verwachten van iemand die het bestaan van God probeerde te bewijzen en  dat sommigen, van de handel dan, handelen maakten zal wel een interpretatiefout geweest zijn. Kant en handel brengt me naar Kortrijk meer bepaald naar Texture, museum over Leie ( niet Overleie want dat brengt weer politieke discussies met zich mee…) en vlas. www.texturekortrijk.be . Kort : de moeite.

Het is het vernieuwde vlasmuseum van vroeger. Voor- en tegenstanders heeft die vernieuwing.  Ah, alle vernieuwing stuit op tegenstand, niet dan? We mochten dit museum bezoeken als bevoorrechtte personen. Met” we”  bedoel ik” Het Ventiel”. En ik kan al aangeven dat we ervan genoten hebben, Piet, J. en B. . Samen met de buddy’s uiteraard. De interactieve aanpak sprak aan, we mochten tasten, kijken, voelen en proeven. Nu ja luisteren ook. Niet dat dit het saaie gedeelte was, verre van, gids Yvan en Lucrèce deden hun uiterste best om ons een inzicht te bezorgen in de oude en de nieuwe wereld van de toepassingen van deze nobele vezel. Even dacht ik aan mijn grootvader, peter voor mij, geboren op dezelfde dag als ik ( nou ja in een ander jaar, zelfs in een andere eeuw) en vader van mijn moeder:  Vanneste uit Emelgem, ook vlashandelaar geweest. Meer weet ik er, jammer genoeg, niet van, als je sinds eind 1959 als pril geboren mensje naar Duitsland wordt vervracht ( bijna schreef ik gedeporteerd, een stempel heb ik gelukkig niet) ken je je grootouders enkel maar van de verhalen en zéér verre herinneringen aan de korte bezoekjes.

In Texture leerden we dat een “toebroek”, door vrouwen gedragen, eigenlijk open is ( denk niet té ver, de natuurlijke reden ligt voor de hand, de drang moet zijn “beloop” kennen…) en damast een kopie is van een weeftechniek uit Damascus. Damast bestaat uit één kleur, hoewel je door de lichtinval zou denken van niet. Bedankt Texture, graag komen we terug en ook nen merci aan iedereen die dit bezoek mogelijk maakte, zoals gewoonlijk ben ik weer een naam vergeten ( ik hoor Piet al zeggen : ga bij “Het Ventiel” ). De naam van de zwartharige mevrouw die werkt voor de dienst dementie in  Kortrijk . Sympathieke madam trouwens.

Tataratatata en lalala

Terug naar “Het Ventiel’s zomerfeest”. Er werd ook gezongen. Een eigen lied. Door de Ateljee-boys. Om de twee weken kunnen de “Ventielmensen”, de Ventielleurs ( één of twee “ellen”? Weer twijfel), bij deze sympathieke kunstenaars (als ik het goed heb heetten ze beide Yvan),  terecht om te schilderen, te boetseren, speksteen (of is het peksteen, beide blijken te bestaan, weer niet opgelet)  te bewerken, kortom allerlei handige dingen te doen maar vooral bezig te zijn.  Eén van de Yvans had een liedje gemaakt op de melodie van “ Au Champs-Elysées” van Joe Dassin. Op gitaar. Ik geef jullie de laatste strofe en daarna het refrein, kan je wat oefenen. Toestemming heb ik niet, maar dat zal wel mogen hé?

De moandagnacht

Joa koat wel wa verwacht

Kkanne were nie sloapn

En kn vinde geene rust

Moar kga u wa vertelln

Ik ligge af te telln

Noar d volgende rencontré

Int ateljee

Ref.

        Oh , tof ateljee,

        Kom, doe woek ne kjiê mee

        Ge kunt probeern

        Om wa te boetseern

        Tjeeknen skildren bjietlen

        Int ateljee

 

Oefen maar alvast, ik kan me van het gevoel niet ontdoen dat dit nog wel eens zal worden gezongen.

Geen ander moment op feesten vrees ik als dat ogenblik waarop gedanst en/of gezongen wordt. Geen ander moment is ook zo veelbelovend. Dansen lukt me nog, meezingen daarentegen… en op dit zomerfeest beide…Meezingen is een echte dwang voor me, om niet mee te doen. Een onbedwingbaar schaamtegevoel belemmert me om met “ Het Ventiel” volop mee te zingen : oh tof ateljee….Na een paar oefensessies ging het voluit, uit volle borst. De heupen swingden, handen klapten, zelfs Louis, de hond van Greet en Luk blafte mee, buiten de maat weliswaar en ik had het gevoel een zielsverwant te hebben die zich ook belemmerd voelde, om wat voor reden dan ook. Of is Louis van Franse origine, dat zou het ook kunnen verklaren. Geen vragen, geen teleurstellende blikken kunnen me van mijn weigering afbrengen. Bovendien weet ik haast zeker dat de vrijmoedigheid van het niet-zingen alleen met het schaamtegevoel van het falen te maken heeft. Ik wist wat ik niet wilde, namelijk met deze mij be-of onbekende mensen in gezang versmelten; maar ik wist ook wat ik wel wilde, ik wilde tijdens het zingen naar de Ventielmensen luisteren. Hoeveel “vergeten” lag er niet in deze éénstemmigheid! Hoeveel vertrouwdheid lag er niet in deze zelfverzekerde veelstemmigheid. Het besef van “verliezen” waarvan de onherroepelijkheid eigenlijk mede met momenten als deze is uit te houden; als met het “vergeten” ook de herinnering komt. Ah, het gif van de romantiek… die gore klerezooi.

 

 

Iedereen een deugddoende vakantie toegewenst.

En denk aan verjaardagwensen voor Eddy….alstublieft? Leve Eddy!