A19 Niet opgeven, niet plooien!

Vijftien maanden is hij nu, mijn trouwe viervoeter Hector. Op onze ochtendlijke wandelingen mochten we al veel beleven; van konijnenjagen over ‘door ijs zakken’ en, als kers op de taart, achter een vos(je) aanzitten. Dat ‘door het ijs zakken’ dient letterlijk geïnterpreteerd te worden; Hector sprong over een al licht ontdooide beek van een tweetal meter breed. Niet beseffende dat het verzwakte ijs zijn twintig kilootjes niet zou dragen, waagde Hector de sprong vanuit stilstand, kwam niet helemaal aan de overkant en met een knakkend geluid verdween zijn achterste in het water. Van frustratie keffend, trok hij zich met zijn sterke voorpoten op de oever om het konijntje, dat uiteraard niet had gewacht, verder achterna te zitten. Niet opgeven, niet plooien is Hector ’s motto. Misschien heeft hij dat bij Het Ventiel geleerd?

Buur Thierry

Iedere dag stappen we voorbij de boerderij van boer Thierry, een jonge melkboer met zo’n tachtig goed verzorgde melkkoeien. Vorige week was er iets nieuws te zien in de kleine wei vlak naast één van zijn stallen waar de deur steeds van openstaat zodat de koeien vrij in en uit kunnen lopen. Ook Hector, die anders enkel oog heeft voor welriekende palen en graszoden, had het gezien en bleef onbeweeglijk staan. Langs de afsluiting stonden drie koeien en een pas geboren kalfje. Het beestje was nog niet oud, een navelstrengetje van zo’n twintig centimeter bengelde onderaan zijn buik ( haar buik ?) als bewijs van zijn prille leven. Moeder koe kwam grommend nader toen Hector en ik bleven staan om het kalfje te bewonderen. Nieuwsgierig keek het terug, veilig langs de andere kant van de draad. Moeder koe likte ondertussen fier de rug van haar kroost en wij stonden rustig te kijken. Baas en hond, stil naastéén. Hector is anders niet zo braaf met koeien, in zijn prille jeugd zat hij een vaarsje achterna dat niet meteen wou meespelen. Hij sprong, hapte toe en hing aan haar staart te bengelen terwijl het diertje dol verder galoppeerde. Niet opgeven, niet plooien, Hector bleef hangen. En dat is het moment waar je als baas ingrijpt, te laat weliswaar, maar de situatie was te hilarisch om meteen te reageren. Boer Thierry heeft van dit voorval geen weet, denk ik, en de koeien kwamen de volgende dag alweer richting afsluiting toen we langskwamen, in de stille hoop iets te beleven. Afwisseling is belangrijk, ook in het leven van een melkkoe. Met één verschil, Hector lag nu aan de leiband!

Over Annie en André en emoties

Op een kleine twee kilometer, in vogelvlucht van boer Thierry’s hoeve, staat een tempel van glas, beton en gras. Het nieuwe, of vernieuwde zo je wil, voetbalstadion van, en voor mezelf ben ik er nog niet uit, Zulte op Waregems gebied of Waregem met spelers uit Zulte. Dat er gespeeld wordt met stamnummer 5381 ( Zulte) is voor veel ‘Waregemnaren’ een onbelangrijk, liefst niet te vernoemen, detail. Tijdens onze ritten van en naar Het Ventiel mocht ik Annie, voetbalfan van de hoogste graad, graag hiermee een beetje jennen. Niet dat ik Annie met rood-groen gekleurde strepen op de wangen en spandoek in de hand voetballiedjes zie meezingen. Hoewel. Het is een vrouw van veel talenten.

In het André Demetshuis in Wielsbeke, een zéér pittoreske locatie aan de oevers van een oude Leie arm, mocht Het Ventiel hun artistieke werken tentoonstellen. Deze maken de Ventiellisten meestal op maandag, in het kunstatelier “ De Kleisteen”, bij Ivan in Ingelmunster. Tijdens deze workshops tonen de Ventieltjes wat in hun diepere ik leeft. Dat uit zich niet alleen in de werken zelf, vooral de namen die eraan werden gegeven spreken voor zich, stemmen niet alleen tot nadenken, maar geven tegelijk iets prijs van de onderliggende emoties die bij deze mensen leven. Een vrij groot deel van de werken mocht ik al eens bewonderen in het atelier zelf, maar nu deze werken in een zéér mooie omgeving met vrij goede lichtinval hingen te pronken realiseerde ik me pas wát de Ventiellisten kunnen realiseren. Ware parels van expressie zijn het één voor één. Zoals Willem Kloos ( 1859-1938) al zei : ‘Kunst is de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie’. Sta even stil bij dit zinnetje. Allerindividueelst : dit is hier zeker het geval. Als je weet wat een ziekte als Jongdementie met een mens doet is er geen beter woord voor dan ‘allerindividueelst’. Zelf ben ik ervan overtuigd dat mochten de werken te koop zijn aangeboden, er heel wat zouden zijn verkocht. Bewijs : Annie verkocht wél en verschillende van haar werken zijn effectief verkocht. In die mate dat ze nu aan twee opdrachten werkt, zo hoorde ik haar laatst fier vertellen. Dat de werken niet verkocht worden is niet abnormaal, de oplage is beperkt, en daarmee bedoel ik beperkt in tijd. Met het voortschrijden van de ziekte gaan de fysische mogelijkheden achteruit.

Het gaat om een beetje geluk, voor iedereen. Moeilijk? Soms.

Dat is nu waar het om gaat bij Het Ventiel : de mensen met Jongdementie in beweging krijgen, ze iets laten doen waar ze zin in hebben, en/of wat weer levenslust opwekt; wat Pico noemt : “een twinkeling in de ogen”. Er kan niet genoeg op worden gewezen dat dit allemaal niet vanzelf gaat, al lijkt het wel zo. De werken hangen zich niet zelf op in het Demetshuis, de tentoonstellingsruimte wordt niet ‘vanzelf’ gevonden, de kaartjes met afbeeldingen van de werken, die wel konden worden gekocht, komen niet uit de lucht vallen, altijd is het een initiatief van iemand, altijd heeft er iemand voor gelopen, voor gezorgd.  En dat wordt vaak vergeten. Bedankt vrijwilligers die dit belangeloos en met enthousiasme doen. Volhouden en nen dikke merci.

Zoals André Demets schreef bij de opening in 1983: “ Ik hoop dat dit huis dat mijn naam draagt, een centrum wordt en blijft waarin jonge mensen elkaar ontmoeten, maar waar ook bejaarden komen die mogen spreken en die zeker zullen luisteren. Dat het een symbool moge zijn voor alle mensen, die over alle verschillen heen, toch één en hetzelfde verlangen hebben : een beetje gelukkig zijn.” In 1983 toen André deze woorden neerpende, was er waarschijnlijk nog geen sprake van een ziekte als Jongdementie. De woorden “jongeren” en bejaarden” kunnen hier ruimer worden geïnterpreteerd, en lees de tekst dan nog eens.

Bij toeval was ik erbij bij deze opening, als jonge man, nog niet zo lang afgestudeerd, legerdienst achter de rug ( in die tijd werd je nog man als man) en aan de slag bij Rogerius Hypolitus Declerck, zie ook eerdere blogafleveringen. Ook al is hij als schrijver ( André Demets hé, niet Rogerius ) bij de doorsnee Vlaming niet ( meer) zo bekend, één werk van Demets wil ik toch meegeven : ‘De eer van ons volk’, een historische romancyclus over Vlaanderen tussen 1787 en 1830. Na de opening van het Demetshuis heb ik het gelezen;  ik heb het nog steeds in herinnering en, dat wil wat zeggen.

Maartje van peter Rick.

In mijn enthousiasme zou ik haast vergeten dat naast de Ventielisten ook Maartje Elants tentoonstelde. Ik had geen idee wie Maartje is, dus kon ik onbevooroordeeld haar werk bekijken.  Een mooie stoel waarvan ik aanvankelijk dacht dat hij met viltstift was bewerkt ( net als een soort beddenlaken ernaast) kon me niet bekoren. De andere werken lieten zien dat Maartje aan een eigen, herkenbare stijl werkt en dat vind ik persoonlijk voor een kunstenaar prima. Patrick en ik stonden naar de stoel en het beddenlaken te kijken en probeerden te achterhalen wat nu de bedoeling moest zijn van die viltstift. Plots zei Patrick : ‘het is gestikt’. Gestikt? Als niet al te grote kunstkenners was het ons compleet ontgaan dat de figuratieve uitbeelding op stoel en laken geborduurd was. Tja, expressie en emotie, beide allerindividueelst. Dat is kunst. Kloos, geboren precies 100 jaar vóór je blogkladder, had gelijk. En Peter Rick heeft een levenspartner met oog voor detail. Maar dat lijkt logisch anders ben je geen kunstenaar, toch?

Tot slot nog een alinea uit een mail die vanuit de Raad van Bestuur van Het Ventiel werd verstuurd :  ‘openheid, eerlijkheid, vertrouwen en respect zijn essentieel in onze vriendenclub van Het Ventiel. Blij met zoveel moois, blij met zoveel uitdagingen, blij met zoveel nieuw perspectief.’

Dat maakt mij wederom blij, Het Ventiel als symbool voor mensen, over verschillen heen, met hetzelfde verlangen : een beetje gelukkig zijn. Demets zat er ‘boenk’ op!

Tot besluit een woord van dank aan nalezer Els, partner in goede en kwade dagen. Na 12/12 schrijf ik meer fouten, dit onbewust, al herlees ik het tal van keren. Tzitinminhoofd. Merci, kameraad.